Mulher de Naharon ================= .. figure:: images/20180903_01.jpg :align: center Reconstrução facial digital da Mulher de Naharon. Sobre o Projeto --------------- No ano de 2001, enquanto mergulhava pelas cavernas subaquáticas de Tulum como parte de um projeto de investigação arqueológica do C INAH Q ROO / SAS no estado de Quintana Roo no México, o espeleólogo e investigador subaquático Octavio del Río não imaginava que se encontraria com um descobrimento assombroso, o fóssil humano mais antigo das américas. A ossada se encontrava a 368 metros de distância e a 22,6 metros de profundidade do cenote Naharón, que daria o nome ao fóssil. Este cenote é uma das entradas do sistema de covas inundadas conhecido como Naranjal que por sua vez é parte do sistema Ox Bel Ha, o segundo do mundo em tamanho, com 270 km de extensão. As análises antropológicas realizadas pelo Dr. Alejandro Terrazas da Universidade Nacional Autônoma do México (UNAM) mostraram que o esqueleto encontrado, contendo 80% da estrutura original, era de uma mulher que media 1,41 m de altura e tinha de 20 a 25 anos de idade no momento de sua morte. Quando procederam com as análises de espectrometria de massas (realizadas em três laboratórios diferentes), os investigadores aferiram a idade do fóssil em 13.600 anos. Isto o classificou como o primeiro fóssil pré-cerâmico descoberto na área e o mais antigo das Américas. Quase duas décadas depois do descobrimento do fóssil, o Instituto Nacional de Antropologia e História (INAH) do México, formalizou uma parceria com o 3D designer brasileiro Cicero Moraes, que reconstruiu o rosto da Mulher de Naharon utilizando técnicas avançadas de aproximação facial forense. A revelação da face deu-se através de uma matéria da BBC entitulada "A verdadeira face da 'Eva de Naharon', a mulher mais antiga das Américas" publicada no dia 17 de agosto de 2018 e escrita pelo repórter Edison Veiga. Repercussão ----------- A reconstrução facial teve ampla repercussão mundial, sites como a supracitada BBC, a National Geographic, Televisa (México) e Righ This Minute (EUA) propagaram material em vídeo o que contribuiu para a publicação do feito em 19 idiomas. Links ----- `BBC (Português) - A verdadeira face da 'Eva de Naharon', a mulher mais antiga das Américas `_ `BBC (Português) - Reconstituição em 3D revela rosto da pessoa mais antiga das Américas `_ `National Geographic (Português) - Rosto de fóssil humano mais antigo das Américas é reconstruído digitalmente `_ `Right This Minute (Inglês) - 3D Technology Puts Face To 13,600-Year-Old Remains `_ `Daily Mail (Inglês) - Revealed: The tragic face of a Mayan woman who died at the bottom of a sinkhole 14,000 years ago: Scientists reconstruct 'Eve' from remains found in an underwater cave `_ `Daily Mirror (Inglês) - Scientists reconstruct the face of a woman whose 13,600-year-old remains are the oldest EVER discovered in the Americas `_ `Televisa (Espanhol) - Reconstruyen rostro de la mujer americana más antigua `_ `BBC (Espanhol) - Así era el rostro de Eva de Naharon, el fósil humano más antiguo de América que fue hallado en México `_ `Telemundo (Espanhol) - Mujer prehistórica hallada en México recupera su rostro. Mira cómo luciría hoy en día `_ `Telemundo (Espanhol) - Mujer prehistórica rostro `_ `Maxisciences (Francês) - Eve de Naharon : des chercheurs reconstruisent le visage d'une Mexicaine morte il y a 14.000 ans `_ `Sputnik (Japonês) - 3Dモデリングを活用し、学者らが、「ナハロンのエバ」の容貌を再現した。エバはマヤ族の女性で、1万4千年前にマヤ文明の儀式の生贄となった可能性がある。 `_ `Hayatsk (Armênio) - Գիտնականները վերարտադրել են 14 հազար տարի առաջ ապրած մայա ցեղի կնոջ արտաքինը. Լուսանկարներ `_ `Naukatv (Russo) - Учёные реконструировали лицо «Евы из Нахарона» `_ `Lookingtoday (Khmer) - អ្នកវិទ្យាសាស្ដ្រ កសាងមុខស្រ្តី Eve ជនជាតិម៉ាយ៉ានឡើងវិញ ក្រោយរកឃើញសាកសព ក្នុងគុហាក្រោមទឹកកាលពី ១៤០០០ឆ្នាំមុន `_